ŁOPATKI, tytuł: "Łopatki polskie październik 1939"

LISTOPAD 2010 r.

2. Łopatki - miejsce straceń. Tytuł odcinka: "Łopatki polskie, październik 1939"

W nieczynnej kopalni piasku w pobliżu wsi Łopatki pod Wąbrzeźnem Niemcy dokonali serii zbiorowych egzekucji przeprowadzonych przez członków niemieckiego Selbstschutzu. W okresie od października do grudnia 1939 r. niemieccy okupanci zamordowali tam setki mieszkańców Ziemi Chełmińskiej, głównie przedstawicieli lokalnej inteligencji, jak również osoby aktywne społecznie i cieszące się poważaniem wśród polskiej społeczności. Zdaniem niektórych badaczy w Łopatkach mogło zginąć nawet do 2500 Polaków z powiatów wąbrzeskiego i sąsiednich.

Pierwszą grupę Polaków rozstrzelano w Łopatkach w dniu 17 października 1939 r. Regularne egzekucje odbywały się tam przez kolejnych sześć tygodni. Co kilka dni do piaskowni zwożono grupy skazańców (zwykle po ok. 150 osób każda), gdzie następnie rozstrzeliwali ich Selbstschutzmani. W Łopatkach zginęła większość spośród blisko tysiąca więźniów obozu w Wąbrzeźnie. Zamordowano tam również wielu więźniów obozu w Rywałdzie, jak również wielu mieszkańców powiatu brodnickiego.

Pod koniec 1944 r., w związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej, Niemcy przystąpili do zacierania śladów zbrodni. Zwłoki pomordowanych zostały wykopane i spalone. Z tego powodu trudno dziś określić dokładną liczbę ofiar zbrodni w Łopatkach.